هرآنچه که باید راجع به سندرم متابولیک بدانیم - چه خبر آنلاین

سندرم متابولیک چیست ؟

این سندرم مجموعه ای از عوامل خطرزای متابولیک می باشد که در یک فرد وجود دارند . بعضی ازعلل زمینه ای این سندرم که سبب افزایش این عوامل خطرزای متابولیک می شوند عبارتند از :

چاق بودن یا داشتن اضافه وزن.

عدم فعالیت جسمانی .

داشتن مقاومت به انسولین.

عوامل ژنتیک .

سندرم متابولیک حالتی خطرناک برای سلامتی می باشد . افراد دچار این حالت اندازه خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های مرتبط با رسوب چربی در دیواره سرخرگها(آترواسکلروز) دارند . بیماری قلبی کرونری که ممکن است منجر به حمله قلبی گردد ، تنها نمونه ای از این بیماریها است. سکته مغزی و بیماری عروق محیطی مثال های دیگری می باشند . بعلاوه احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 درافراد دچار سندرم متابولیک بیشتر می باشد.1

علل سندروم متابولیک

سندروم متابولیک بسیار با اضافه وزن یا چاقی و عدم تحرک مرتبط است. بعلاوه با اختلالی که مقاومت به انسولین نامیده می گردد مرتبط است. به طور طبیعی سیستم گوارشی غذاهای خورده شده را به قند تجزیه می نماید. انسولین هورمونی است که به وسیله پانکراس برای یاری به ورود قند به درون سلول ها و استفاده به عنوان سوخت سلول ها، ساخته می گردد.

در بیمارانی که دچار مقاومت به انسولین هستند، سلول ها به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند و گلوکز نمی تواند به سادگی وارد سلول ها گردد. در نتیجه حتی با وجودی که بدن مقادیر بیشتر و بیشتری انسولین می سازد و برای کاهش قند خون کوشش می نماید، سطح قند خون افزایش می یابد.2

چه کسی مبتلا به سندرم متابولیک می باشد؟

شیوع این سندرم در سالهای اخیر افزایش یافته است . تخمین زده می گردد که در حدود 20 تا 25 درصد بزرگسالان مبتلا به آن می باشند.

این سندرم با چاقی مرکزی و مقاومت به انسولین همراه می باشد . چاقی در پرفشاری خون ، افزایش کلسترول LDL خون(کلسترول بد)، کاهش کلسترول HDL (کلسترول خوب) و هیپر گلیسمی (افزایش قند خون) دخیل می باشد .

چاقی شکمی بویژه با عوامل خطرزای متابولیک در ارتباط می باشد . سندرم متابولیک مجموعه ای از عوارض متابولیک چاقی است. در بیماری مقاومت به انسولین، بدن بخوبی نمی تواند ازانسولین استفاده بنماید. بدن در زندگی روزانه برای تبدیل قند و نشاسته به انرژی احتیاج به انسولین دارد . اگر بدن نتواند این کار را انجام دهد، دیابت یا بیماری قند خون رخ می دهد .

در بعضی از افراد مقاومت به انسولین به ارث می رسد. در این افراد عوامل اکتسابی (مانند افزایش چربی بدن وعدم فعالیت جسمانی) می توانند سبب ایجاد مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک شوند . بیشتر افراد مبتلا به مقاومت به انسولین،همزمان مبتلا به چاقی مرکزی (شکمی) نیز می باشند .1

علائم سندرم متابولیک

بیشتر اختلالات مرتبط با سندرم متابولیک علائم آشکاری ندارند. یکی از نشانه های شاخص و قابل مشاهده، افزایش دور کمر است. اگر قند خون شما افزایش پیدا نمایند، ممکن است متوجه علائم و نشانه های دیابت مانند افزایش تشنگی و ادرار، خستگی و تاری دید شوید. اگر حداقل یک جزء از شرایط فوق را دارید، از پزشکتان بپرسید که آیا برای سایر علائم سندرم به آزمایش و درمان احتیاج دارید. سندرم متابولیک در صورت داشتن حداقل سه مورد از علائم زیر تشخیص داده گردد:

دور کمر 80 سانتی متر یا بیشتر در زنان

دور کمر 90 سانتی متر یا بیشتر در مردان

تمایل به ایجاد التهاب (سوزش و تورم بافت بدن)

فشار خون بالاتر از 140/90 mmHg بصورت مداوم

عدم توانایی در کنترل قند خون (مقاوم به انسولین)

سطح بالای تری گلیسیرید (چربی خون) و سطح پایین HDL

افزایش خطر ایجاد لخته های خون مانند ترومبوز ورید عمقی.3

روش های تشخیصی سندروم متابولیک

طبق گایدلاین موسسه ملی سلامت امریکا سندروم متابولیک با دارا بودن سه فاکتور یا بیشتر از فاکتورهای زیر، از جمله فاکتورهایی که با دارو تحت کنترل هستند تعریف می گردد:

دورکمر بزرگ

میزان دور کمر بیشتر از 89 سانتیمتر برای خانم ها و 102 سانتیمتر برای آقایان، بزرگ محسوب می گردد.

سطح بالای تری گلیسیرید خون

مقادیر تری گلیسیرید خون مساوی یا بالاتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر

سطح پایین کلسترول خوب (HDL) در خون

کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر در آقایان یا کمتر از 50mg/dl در خانم ها

فشارخون بالا

فشار خون 130/85 و بالاتر

سطح بالای قندخون ناشتا

100mg/dL و بالاتر

درصورتی که درد قفسه سینه، تنگی نفس یا لنگش (علائم نشان دهنده عوارض سندروم متابولیک) وجود داشته باشد، احتیاج به آنالیز های تشخیصی دیگر مانند الکتروکاردیوگرافی (ECG) در حالت استراحت و تحت فعالیت یا استرس، سونوگرافی (عروقی یا اکوکاردیوگرافی استراحت و تحت فعالیت یا استرس) و SPECT یا PET قلبی انجام گردد.

بعلاوه آنالیز سایر علل تشدید فاکتورهای این بیماری نیز باید درنظر گرفته شوند. برای مثال اختلالات تنفسی مرتبط با خواب مانند آپنه انسدادی خواب به شکل فزاینده ای در حال اضافه شدن به فاکتورهای خطر سندروم متابولیک هستند.2

عوارض سندرم متابولیک

ابتلا به سندرم متابولیک می تواند خطر ابتلا به بیماری های زیر را افزایش دهد:

دیابت نوع 2

اگر برای کنترل وزن اضافی خود شیوه زندگی خود را تغییر ندهید، ممکن است، قند خون شما افزایش یابد. انتها، مقاومت به انسولین می تواند منجر به دیابت نوع 2 گردد.

بیماری های قلبی و عروقی

کلسترول بالا و فشار خون بالا می تواند باعث ایجاد لخته در شریان های شما گردد. لخته های خونی می توانند شریان های شما را تنگ نموده و در پی آن خطر بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهند.3

پیشگیری سندرم متابولیک

تعهد مادام العمر به تغییر شیوه زندگی سالم می تواند از بروز شرایطی که موجب سندرم متابولیک می گردد، پیشگیری کند.

یک سبک زندگی سالم شامل موارد زیر است:

حفظ وزن مناسب

ترک سیگار و مصرف الکل

حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی بطور روزانه

محدود کردن مصرف چربی و نمک اشباع در رژیم غذایی

خوردن اندازه زیادی سبزیجات، میوه، پروتئین بدون چربی و غلات کامل.3

درمان سندرم متابولیک

افراد مبتلا به سندرم متابولیک به وسیله کنترل عوامل خطرزای خود می توانند خطرابتلا به بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 را کاهش دهند .

برترین راه برای آنها ، کاهش وزن و افزایش فعالیت جسمانی است.

در این قسمت بعضی ازاقدامات مهم جهت کنترل سندرم متابولیک ذکر می گردد :

بطور مداوم وزن خود راکنترل کنید (بخصوص شاخص چاقی مرکزی). بعلاوه قند خون ، چربیهای خون و فشار خون خود را کنترل کنید .

عوامل خطرزای خود رابراساس دستور العمل های ذکر شده تحت درمان قرار دهید (افزایش چربیهای خون ، پر فشاری خون و قند بالای خون) .

داروهای ضد فشار خون خود را با نظر پزشک خودتان مصرف کنید چرا که داروهای مختلف دارای اثرات متفاوتی بر روی حساسیت به انسولین می باشند .

مااحتیاج به تحقیقات بیشتری جهت درک نقش داروها در درمان سندرم متابولیک داریم . مهم است که ما جهت کنترل صحیح آن بر روی هر پنج جزء این سندرم تمرکز نماییم .1

پینوشتها

1.www.thc.tums.ac.ir

2.www.doctoreto.com

3.www.pezeshket.com

منبع: راسخون