افسردگی چیست و چگونه درمان می گردد؟ - چه خبر آنلاین

طبق اعلام سازمان بهداشت دنیای افسردگی اصلی ترین دلیل بروز ناتوانی در ابعاد مختلف زندگی افراد در سراسر دنیا است. این اختلال می تواند زندگی کاری، تحصیلی و روابط اجتماعی افراد را در هر سنی و با هر جنسیتی تحت تأثیر قرار دهد.

در این مقاله از خبرنگاران مگ شما ضمن آشنایی با ابعاد مختلف افسردگی و علت بروز آن، با روش های مختلف تشخیص و درمان آن هم آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

افسردگی چیست؟

افسردگی نوعی اختلال خلقی است که غالبا شامل احساس غم و اندوه پایدار و از بین رفتن علاقه نسبت امور روزمره است. این حالت با نوسانات خلقی که افراد گاهی در زندگی روزمره خود آن را تجربه می نمایند، متفاوت است.

وقایع و رویدادهای مهم زندگی، مانند از دست دادن عزیزان یا از دست دادن شغل، می تواند منجر به بروز افسردگی گردد. با این حال، پزشکان تنها در صورت ادامه پیدا کردن احساس غم و اندوه پس از این وقایع برای مدتی طولانی، آن ها را بخشی از اختلال افسردگی تلقی می نمایند.

افسردگی معمولا یک اختلال پایدار است، نه یک مشکل گذرا و موقتی. به این معنی که این اختلال شامل اپیزودهایی است که طی آن علائم حداقل 2 هفته به طول می انجامند. افسردگی می تواند چندین هفته، چندین ماه یا حتی چندین سال ادامه داشته باشد.

علائم و نشانه های عمومی افسردگی

علائم افسردگی می تواند شامل زیر باشد؛

• روحیه غمگین و افسرده
• کاهش علاقه یا لذت بردن از فعالیت هایی که قبلا لذت بخش بوده اند
• کاهش یا از دست دادن میل جنسی
• تغییر در الگوی اشتها
• کاهش یا افزایش وزن ناخواسته
• کم شدن یا زیاد شدن خواب
• تحریک پذیری و بی قراری
• کند شدن حرکات و گفتار
• احساس خستگی یا از دست دادن انرژی
• احساس بی ارزشی یا گناه
• مشکل در فکر کردن، تمرکز یا تصمیم گیری
• افکار مکرر مرتبط با مرگ یا خودکشی یا اقدام به خودکشی

علائم افسردگی در زنان

طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده آمریکا، شیوع افسردگی در بین زنان تقریبا دو برابر مردان است.

در زیر برخی از علائم افسردگی آمده است که بیشتر در بین زنان ظاهر می گردد؛

• تحریک پذیری
• اضطراب
• نوسانات خلقی
• خستگی
• نشخوار فکری (تأمل در افکار منفی)

همچنین، برخی از انواع افسردگی مانند زیر فقط در میان زنان رایج است؛

• افسردگی پس از زایمان
• اختلال ناخوشی پیش قاعدگی

علائم افسردگی در مردان

طبق اعلام انجمن روان شناسی آمریکا، به طور میانگین حدود 9٪ از مردان احساس افسردگی یا اضطراب دارند.

مردان مبتلا به اختلال افسردگی معمولا نسبت به زنان، بیشتر دچار سوء مصرف الکل و مصرف مواد مخدر می شوند، رفتارهای خشمگین از خود نشان می دهند و سراغ رفتارهای پر خطر می فرایند.

علائم دیگر افسردگی در مردان عموما شامل زیر است؛

• اجتناب از معاشرت با خانواده یا قرار دریافت در موقعیت های اجتماعی
• کار کردن بدون وقفه
• در برآورده ساختن مسؤولیت های شغلی و خانوادگی با مشکل روبرو می شوند.
• در روابط خود رفتارهای سوء استفاده گرایانه از خود نشان می دهند یا افراد کنترل گری می شوند.

علائم افسردگی در دانشجویان

دوره تحصیل در دانشگاه می تواند تا حدودی استرس زا باشد و ممکن است فرد برای اولین بار با سبک زندگی، فرهنگ و تجربیات دیگری روبه رو گردد که با تجربیات گذشته او هم خوانی چندانی ندارد.

برخی از دانشجویان در کنار آمدن با این تغییرات با مسائلی روبرو می شوند که ممکن است در نتیجه آن دچار افسردگی، اضطراب یا هر دو شوند.

علائم افسردگی در دانشجویان غالبا شامل زیر است؛

• مشکل در تمرکز روی امور تحصیلی
• بی خوابی
• خواب زیاد
• کاهش یا افزایش اشتها
• اجتناب از موقعیت های اجتماعی و فعالیت هایی که قبلا از آن ها لذت می بردند.

علائم افسردگی در نوجوانان

تغییرات جسمانی ناشی از بلوغ، فشار وارده از سوی همسالان و عوامل دیگر می توانند در بروز افسردگی در بین نوجوانان نقش داشته باشند.

این گروه معمولا برخی از علائم زیر را تجربه می نمایند؛

• کناره گیری از دوستان و خانواده
• مشکل در تمرکز روی امور تحصیلی
• احساس گناه، درماندگی یا بی ارزشی
• بی قراری، همانند ناتوانی در آرام نشستن

علائم افسردگی در بچه ها

سازمان دنیای بهداشت تخمین می زند حدود 3.2٪ بچه ها و نوجوانان 3 تا 17 ساله به افسردگی مبتلا هستند.

درباره بچه ها، علائم این اختلال می تواند روی امور تحصیلی و فعالیت های اجتماعی فرد تأثیرات منفی بگذارد. این علائم عموما شامل زیر هستند؛

• گریه کردن
• سطح انرژی پایین و خستگی
• وابستگی بیش از حد به والدین
• سرپیچی از والدین و عظیم ترها
• طغیان و داد و فریاد ناگهانی

بچه ها ممکن است در بیان احساس خود از طریق کلمات مشکل داشته باشند. این مسأله می تواند توضیح احساس غم و اندوه را برای آن ها سختتر کند.

علت بروز افسردگی

برای پزشکان دلایل بروز افسردگی به طور کامل شناخته شده نیست. برای بروز این اختلال دلایل زیادی وجود دارد و گاهی اوقات برای شکل گیری افسردگی چندین عامل مختلف دست به دست هم می دهند.

عواملی که در بروز افسردگی نقش دارند به توضیح زیر هستند؛

• ویژگی های ژنتیکی
• تغییر در سطح انتقال دهنده های عصبی مغز
• فاکتورهای محیطی
• عوامل روان شناختی و اجتماعی
• شرایط زمینه ای مانند اختلال دو قطبی

روش درمان

افسردگی قابل درمان است و مدیریت علائم آن معمولا شامل سه مؤلفه است؛

دریافت حمایت: این موضوع می تواند از بحث درباره راهکار های عملی و علل احتاقتصادی بروز افسردگی باشد تا آموزش اعضای خانواده باشد.

روان درمانی: برخی از گزینه ها شامل مشاوره فردی و درمان شناختی رفتاری می شوند.

درمان دارویی: پزشک در این زمینه ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای فرد تجویز کند.

درمان دارویی

داروهای ضد افسردگی می توانند به درمان افسردگی سطح متوسط تا شدید یاری نمایند.

چندین گروه داروی ضد افسردگی وجود دارد؛

• مهارنماینده های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRI)
• مهار نماینده های مونوآمین اکسیداز (MAOI)
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
• داروهای ضد افسردگی غیر معمول
• مهارنماینده های باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI)

هر گروه از این داروها بر روی یک انتقال دهنده عصبی یا ترکیبی از انتقال دهنده های عصبی متفاوت عمل می نماید.

نکته مهم این است که فرد فقط باید طبق تجویز پزشک از این داروها استفاده کند. برخی از داروها ممکن است مدتی طول بکشد تا تأثیر خود را بگذارد. با قطع ناگهانی دارو، فرد ممکن است مزایایی را که ممکن است این داروها به همراه داشته باشند، تجربه نکند.

برخی از افراد پس از بهبود علائم، مصرف دارو را متوقف می نمایند، اما این مسأله می تواند منجر به عود مجدد افسردگی گردد.

هر گونه مشکل یا نگرانی درباره مصرف داروهای ضد افسردگی را با پزشک خود مطرح کنید، از جمله تصمیم برای قطع مصرف دارو.

عوارض جانبی داروها

مهارنماینده های باز جذب سروتونین و نوراپی نفرین ممکن است چندین عارضه جانبی مانند زیر به همراه داشته باشند؛

• حالت تهوع
• یبوست
• اسهال
• قند خون پایین
• کاهش وزن
• بثورات پوستی
• اختلال عملکرد جنسی

سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) از فراورینمایندگان دارو خواسته تا هشدارهایی را روی بسته بندی داروهای ضد افسردگی درج نمایند. این هشدارها باید نشان دهد که، این داروها ممکن است افکار یا اقدامات مرتبط با خودکشی را در برخی از بچه ها، نوجوانان و جوانان در طی چند ماه اول درمان افزایش دهند.

درمان های طبیعی

برخی از افراد برای درمان افسردگی خفیف تا سطح متوسط از درمان های طبیعی مانند داروهای گیاهی استفاده می نمایند.

با این حال، از آنجا که سازمان غذا و دارو آمریکا نظارتی بر داروهای گیاهی ندارد، فراورینمایندگان این گونه داروها ممکن است درباره کیفیت این محصولات صادق نباشند. حتی برخی از این گونه داروها ممکن است درباره افسردگی مؤثر نباشند و سلامت فرد را هم به خطر بی اندازند.

در زیر برخی از متداول ترین داروهای گیاهی که مردم برای درمان افسردگی استفاده می نمایند، آمده است؛

خارمریم: این گیاه برای افرادی که اختلال دو قطبی دارند مناسب نیست.

جینسنگ: پزشکان طب سنتی ممکن است از این گیاه برای بهبود وضوح ذهنی و کاهش استرس استفاده نمایند.

بابونه: این گیاه شامل فلاونوئید است که ممکن است اثر ضد افسردگی داشته باشد.

اسطوخودوس: این گیاه ممکن است به کاهش اضطراب و بی خوابی یاری کند.

قبل از استفاده از هر نوع داروی گیاهی یا مکمل دیگر برای درمان افسردگی مشاوره با پزشک ضروری است. برخی از گیاهان دارویی می توانند در عملکرد داروها تداخل ایجاد نمایند و در این صورت علائم بیماری شما را وخیم تر نمایند.

مکمل های درمانی

خیلی از افراد گیاهان فوق را به عنوان درمان مکمل برای علائم افسردگی سطح خفیف تا متوسط مصرف می نمایند. اما علاوه بر این وارد انواع دیگری از مکمل ها هم وجود دارد که به درمان علائم افسردگی یاری می نمایند.

در ضمن مهم است که به خاطر داشته باشید که سازمان غذا و دارو مکمل های دارویی و غذایی را برای اطمینان از مؤثر بودن یا بی خطر بودن آن ها کنترل نمی نماید.

مکمل های غیر گیاهی که می توانند به درمان افسردگی یاری نمایند عبارت اند از:

اس-ادنوزیل متیونین (SAMe): این مکمل یک گونه مصنوعی از یک ماده شیمیایی طبیعی در بدن است که بهبود علائم افسردگی یاری می نماید.

هیدروکسی تریپتوفان 5: این مکمل می تواند میزان فراوری سروتونین را بدن تقویت کند، سروتونین یک انتقال دهنده عصبی در مغز است که بر روحیه شما تأثیر مثبت می گذارد.

برخی تحقیقات حاکی از آن است که اس-ادنوزیل متیونین ممکن است به اندازه داروهای ضد افسردگی ایمی پرامین و اسکیتالوپرام مؤثر باشد، اما تحقیقات بیشتر در این زمینه ضروری است.

تغذیه و رژیم غذایی

مصرف بیش از اندازه غذاهای شیرین یا فرآوری شده می تواند منجر به مسائل مختلف جسمی گردد. نتایج یک مطالعه در سال 2019 صورت گرفت نشان می دهد که یک رژیم غذایی که سرشار از اقلام فوق باشد، می تواند روی سلامت روان عظیمسالان تأثیرات منفی بسزایی بگذارد.

این مطالعه همچنین نشان داد که مصرف بیشتر غذاهای زیر می تواند به کاهش علائم افسردگی یاری می نماید؛

• میوه
• سبزیجات
• ماهی
• روغن زیتون

روان درمانی

درمان های روان شناختی یا گفتاری برای درمان افسردگی شامل درمان به شیوه شناختی رفتاری، روان درمانی بین فردی و درمان مبتنی حل مسأله و برخی از روش های رایج دیگر است.

برای برخی از انواع افسردگی، روان درمانی معمولا در خط اول درمان قرار می گیرد، در حالی که برخی از افراد به ترکیبی از روان درمانی و درمان دارویی پاسخ بهتری می دهند.

درمان شناختی رفتاری و روان درمانی بین فردی دو نوع اصلی روان درمانی برای درمان افسردگی هستند. شما می توانید در جلسات فردی یا گروهی با یک درمانگر، به صورت تلفنی یا آنلاین تماس داشته باشید.

هدف درمان بین فردی یاری به افراد در شناسایی مسائل زیر است؛

• مسائل عاطفی که بر روابط و ارتباطات آن ها تأثیر می گذارد.
• چگونگی تأثیر این مسائل بر روحیه آن ها
• چگونگی تغییر این مسائل

ورزش

ورزش های هوازی سطح ترشح اندورفین را افزایش می دهد و همچنین سطح سرمی انتقال دهنده عصبی نوراپی نفرین را که با خلق و خوی شما ارتباط مستقیم دارد. این مسأله می تواند به تسکین افسردگی خفیف یاری زیادی کند.

روش های درمانی مبتنی بر تحریک مغز

روش های درمانی مبتنی تحریک مغز یکی دیگر از گزینه های درمانی است. به عنوان مثال، تحریک مغناطیسی قسمت بالای جمجمه، پالس های مغناطیسی را به مغز ارسال می نماید که می تواند به بهبود و درمان افسردگی اساسی یاری زیادی کند.

اگر افسردگی به درمان دارویی پاسخ ندهد، ممکن است برای فرد درمان الکتروشوک یا ECT توصیه گردد. اگر روان پریشی همراه با افسردگی هم رخ دهد، این روش می تواند مؤثر باشد.

انواع افسردگی

انواع مختلفی از افسردگی وجود دارد. در زیر برخی از رایج ترین انواع آن آورده شده است.

افسردگی ماژور (اساسی)

فرد مبتلا به افسردگی اساسی حالت دائمی غم و اندوه را برای مدتی بسیار طولانی تجربه می نماید. مبتلایان به این اختلال ممکن است علاقه خود را به فعالیت هایی که قبلا از آن ها لذت می بردند از دست بدهند.

درمان معمولا این اختلال شامل درمان دارویی و روان درمانی است.

اختلال افسردگی پایدار

اختلال افسر دگی پایدار که به نام دیستیمیا هم شناخته می گردد، علائمی را ایجاد می نماید که حداقل برای 2 سال ادامه دارد. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است علائم افسر دگی اساسی و گاهی اوقات علائم خفیف تری را تجربه کند.

اختلال دو قطبی

افسر دگی یکی از علائم رایج اختلال دو قطبی است و تحقیقات نشان می دهد افراد مبتلا به این اختلال ممکن است تقریبا در نیمی از دوره ابتلای خود به این اختلال علائم افسر دگی را تجربه نمایند. این مسأله می تواند تشخیص اختلال دو قطبی را از افسر دگی کمی سخت کند.

افسردگی روان پریشی

برخی افراد دچار روان پریشی همراه با افسر دگی می شوند. روان پریشی می تواند شامل توهماتی مانند باورهای غلط و فاصله دریافت از واقعیت باشد. همچنین می تواند شامل توهم یا حس کردن چیزهایی باشد که وجود ندارند.

افسردگی پس از زایمان

پس از زایمان، بسیاری از زنان یک دوره افسر دگی را تجربه می نمایند. هنگامی که سطح هورمون های بدن پس از زایمان دوباره تعدیل می گردد، تغییراتی در خلق و خوی افراد ایجاد می گردد که شایع ترین آن حالت افسر دگی است.

این نوع افسر دگی می تواند برای ماه ها یا حتی سال ها ادامه یابد. اما توصیه می گردد هر کسی که پس از زایمان حالت افسر دگی پایدار را تجربه می نماید، برای دریافت مراقبت های پزشکی به درمانگر مراجعه بکند.

اختلال افسردگی اساسی با الگوی فصلی

این نوع افسر دگی که قبلا اختلال عاطفی فصلی نامیده می شد، مربوط به کاهش نور روز در پاییز و زمستان است.

در طول بقیه سال و در پاسخ طبیعی بدن به نور این اختلال خود به خود محو می گردد.

به نظر می رسد افرادی که در کشورهایی با زمستان های طولانی یا شدید زندگی می نمایند بیشتر تحت تأثیر این اختلال قرار دارند.

تشخیص افسردگی

اگر فردی مشکوک به علائم افسر دگی است، باید از یک روان پزشک یا متخصص سلامت روان یاری بگیرد.

درمانگر واجد شرایط می تواند علل مختلف را آنالیز کند، سپس از تشخیص درست اطمینان حاصل کند و یک برنامه درمانی ایمن و مؤثر ارائه دهد.

درمانگران معمولا سؤالاتی را درباره علائم شما مانند مدت زمان بروز آن ها می پرسند. روان پزشک هم ممکن است معاینه ای را برای آنالیز علل جسمی و تجویز آزمایش خون برای آنالیز شرایط سلامتی شما انجام دهد.

تست های تشخیص افسردگی

متخصصان سلامت روان معمولا از افراد می خواهند که پرسشنامه هایی را برای ارزیابی شدت افسر دگی شان پر نمایند.

به عنوان مثال مقیاس رتبه بندی افسردگی همیلتون 21 سؤال دارد. این نمرات شدت افسر دگی را در افرادی که وجود اختلال افسر دگی در آن ها تشخیص داده شده است، نشان می دهد.

پرسشنامه افسردگی بِک، پرسشنامه ای دیگر است که به متخصصان سلامت روان یاری می نماید تا علائم فرد را اندازه گیری نمایند.

آیا افسردگی یک اختلال ژنتیکی است؟

فردی که والدین یا خواهر و برادرش به افسر دگی مبتلا هستند، دو تا سه برابر بیشتر از مردم عادی در معرض ابتلا به این بیماری است.

با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به افسر دگی هیچ سابقه خانوادگی درباره آن وجود ندارد.

یک مطالعه به تازگی صورت گرفته نشان می دهد که احتمال ابتلا به افسر دگی ناشی از تنوع ژنتیکی نیست. محققان اذعان می نمایند که گرچه افسر دگی می تواند ارثی باشد، اما بسیاری از مسائل دیگر هم در بروز و پیشرفت آن تأثیر دارند.

آیا افسردگی یک نوع معلولیت محسوب می گردد؟

بر اساس اعلام سازمان بهداشت دنیای، افسر دگی مهم ترین دلیل ناتوانی و ناکارآمدی افراد در سرتاسر دنیا است.

در ایالات متحده، سازمان تأمین اجتماعی، اختلالات افسر دگی، دو قطبی و بیماری های روحی مرتبط را معلولیت محسوب می نماید. در ضمن اگر افسر دگی فردی مانع کار کردن او گردد، او می تواند واجد شرایط دریافت مزایای بیمه معلولیت تأمین اجتماعی گردد.

آیا افسردگی قابل درمان است؟

در حالی که هیچ درمان قطعی برای افسر دگی وجود ندارد، اما الگوهای درمانی مؤثری وجود دارد که تا حدود زیادی به بهبود علائم فرد مبتلا یاری می نمایند. درباره افسر دگی هرچه درمان زودتر شروع گردد، احتمال موفقیت آن هم بیشتر خواهد بود.

بسیاری از افراد مبتلا به افسر دگی پس از پیروی از یک برنامه درمانی بهبود می یابند. با این حال، حتی با درمان مؤثر هم ممکن است افسر دگی آن ها دوباره عود کند.

برای جلوگیری از عود بیماری، افرادی که برای افسر دگی دارو مصرف می نمایند، باید درمان را ادامه دهند. حتی پس از بهبود علائم یا از بین رفتن آن، تا زمانی که پزشک آن ها توصیه کند.

عوامل تحریک نماینده بروز افسردگی

عوامل محرک افسر دگی شامل حوادث یا شرایط عاطفی، روانی و جسمی می باشند که می توانند باعث بروز یا بازگشت علائم افسر دگی شوند.

در اینجا برخی از رایج ترین عوامل محرک افسر دگی آمده است؛

• حوادث استرس زای زندگی مانند از دست دادن عزیزان، درگیری های خانوادگی و تغییر در شرایط روابط
• بهبودی ناقص پس از قطع درمان زود هنگام
• مسائل پزشکی، مانند چاقی، بیماری قلبی و دیابت

عوامل خطرساز برای ابتلا به افسردگی

برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر افسر دگی قرار دارند.

عوامل خطرساز درباره ابتلای به افسردگی

• تجربه برخی از وقایع ناخوشایند در زندگی، مانند از دست دادن عزیزان، مسائل کاری، تغییر در شرایط روابط، مسائل اقتصادی و ابتلا به برخی بیماری ها
• تجربه کردن استرس حاد و شدید
• ناآشنایی و استفاده از استراتژی های مقابله ای
• سابقه وجود یا ابتلای نزدیکان خانوادگی به افسر دگی
• استفاده از برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، برخی بتا بلاکرها و اینترفرون
• استفاده از مواد مخدر و الکل یا آمفتامین
• آسیب دیدگی از ناحیه سر
• تجربه کردن یک دوره افسر دگی اساسی در گذشته
• داشتن یک بیماری مزمن، مانند دیابت، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) یا بیماری های قلبی عروقی
• ابتلا به دردهای مزمن

نکته پایانی

در صورت مشاهده علائم افسر دگی (شامل علائمی که در این مقاله ذکر شد) با هر شدتی، اگر که پس از گذشت حداقل دو هفته علائم خود به خود برطرف نشد یا بر شدت آن ها افزوده شد، باید در سریع ترین زمان ممکن به یا روان درمانگر یا روان پزشک مراجعه کنید. به این خاطر که درمان اختلالات افسر دگی هر چه سریع تر شروع شوند، نتیجه آن ها بهتر خواهد بود.

در صورتی که پس از مراجعه به درمانگر درباره شما وجود اختلال افسر دگی تشخیص داده شد، اقدامات زیادی وجود دارد که می توانید با انجام آن ها علاوه بر تسریع فرایند درمانی خود، نتیجه آن را هم بهبود ببخشید. اقداماتی از قبیل اصلاح رژیم غذایی یا ورزش و مصرف داروهای گیاهی که درباره آن ها صحبت شد.

درباره افسر دگی مهم ترین اقدام تشخیص به موقع و شروع فرایند درمان است، در غیر این صورت افسر دگی روی تمامی ابعاد کاری، تحصیلی و روابط شما تأثیرات مخرب بی شماری خواهد گذاشت که جبران کردنشان امری سخت است.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منبع: Medical News Today