داستان علمی تخیلی که معطوف به آینده نباشد، نه کارکرد دارد نه خواننده !
به گزارش چه خبر آنلاین، فرزانه فخریان در گفت وگو با خبرنگار خبرنگاران (ایبنا) درباره ماهیت ادبیات علمی تخیلی گفت: ادبیاتی می تواند به طور گسترده دست به دنیا تخیلی برای نوجوان ببرد که چند خصوصیت کلیدی را تجربه و ارائه نموده باشد. عنصر اول در فراوری ادبیات تخیلی این است که فضای آفرینش ادبی در عرصه واقع گرایی و عینی گویی به رشد مطلوب و حرکت جاری رسیده باشد. ما هنوز در ادبیات معاصر فارسی برای نوجوان درگیر همین مرحله هستیم و طبیعتاً هم کوشش هایی که برای ادبیات تخیلی انجام شده ناکافی و پراکنده است.
وی اضافه نمود: مسئله دوم در حوزه تخیلی نویسی این است که ابعاد، امکانات و ویژگی های تخیل را شناخته باشیم و بپذیریم؛ به این معنا که هم فرصت پدیدار شدن به تخیل بدهیم و هم از مبتذل کردن آن دور باشیم؛ اما چون این اصل رعایت نمی گردد، امکانات آفرینش داستان نوجوان فارسی آماده تخیل پذیری نیست .
این پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان مسئله سوم را تخیلی نویسی به مثابه یک ابزار دانست و بیان نمود: ما باید بدانیم تخیلی نویسی یک ابزار است برای همان محتوایی که نویسنده در نظر دارد ارائه دهد و به این اشتباه نیفتیم که خودش موضوعیت دارد. همان قدر که در فضای واقع گرایی و امروزی نویسی ضعف محتوا را می بینیم، در تخیلی نویسی و آینده آفرینی دستاویزی برای پیشرفت دیده نمی گردد.
هر کدام از این مؤلفه ها اگر رشد کند و نویسنده ها از آن بهره ببرند، می توان به شرایط این ژانر در ادبیات فارسی امیدوارتر شد.
فرزانه فخریان به نتایج علمی این ژانر اشاره نمود و گفت: ژانر علمی تخیلی مدت ها ابزاری در خدمت آماده سازی فکر مردم برای رخدادهای بعدی علمی بوده است. برخی آثار سفارش داده شده اند و در برخی موارد هم شنیده شده که دانشمندان از تصویر خلاق فکر نویسندگان استفاده نموده و به همان سمت رفته اند. در هر دو صورت این محتوا مربوط به آینده است نه گذشته و اگر نتوانیم به این شکل تولیدش کنیم، دچار کوشش مبتذلی شده ایم که نه کارکردی دارد نه خواننده ای.
وی یکی از چالش های مهم این حوزه را توجه بیش از حد به مسئله علم دانست و در شرح آن بیان نمود: این را هم دقت کنیم که نوعی کم فهمی درباره این ژانر تخیلی وجود دارد و آن را عملاً فقط معطل علمی بودن نموده است. درست است که سنت تخیلی نویسی از امکانات علمی تغذیه نموده؛ اما نباید محدود به آن بماند. تخیل خودش یک عرصه است و نوشتن از آن نباید فقط معطوف به استفاده از پیشرفت علمی تلقی گردد. علاوه بر این، امروز دیگر موضوعات علمی ساده قبلی فقط پاسخگو نیست که وقتی در کتابی خوانده می شد، عجیب و مجذوب کننده بود. حالا نویسنده باید اطلاعات بیشتری برای خلق مجذوب کننده تری داشته باشد. اگر چنین کاری برای نویسنده میسر نیست ضروری است خیلی دقت گردد که به دام بی فایده نویسی و خلق مضحک نیفتد. به همین علت است که پدیدآور را به تخیلی توصیه می کنیم که برای او ممکن و ملموس است؛ چون اگر غیر از این باشد نوجوان به راحتی آثار دست وپازدنش را در اثر می بیند و دیگر به سراغش نمی رود.
شماره اول پرونده آیندۀ آینده؛ آنالیز منظره ژانر علمی تخیلی در ایران
شماره دوم پرونده آیندۀ آینده؛ آنالیز منظره ژانر علمی تخیلی در ایران
شماره سوم پرونده آیندۀ آینده؛ آنالیز منظره ژانر علمی تخیلی در ایران
شماره چهارم پرونده آیندۀ آینده؛ آنالیز منظره ژانر علمی تخیلی در ایران
شماره پنجمپرونده آیندۀ آینده؛ آنالیز منظره ژانر علمی تخیلی در ایران
شماره ششم پرونده آیندۀ آینده؛ آنالیز منظره ژانر علمی تخیلی در ایران
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران